De Nederlandsche Bank (DNB) is een van de belangrijkste instellingen in het Nederlandse financiële stelsel. Als centrale bank van Nederland zorgt DNB ervoor dat het financiële systeem stabiel, betrouwbaar en veilig blijft. DNB houdt toezicht op banken, verzekeraars, pensioenfondsen en andere financiële instellingen, en speelt ook een rol in het Europese monetair beleid.
Maar wat doet DNB nu precies, en hoe werkt zij samen met de AFM (Autoriteit Financiële Markten)? In deze uitgebreide uitleg bespreken we de taken van DNB, het verschil met de AFM, en waarom beide instellingen essentieel zijn voor jouw financiële zekerheid.
Wat is De Nederlandsche Bank (DNB)?
De Nederlandsche Bank is opgericht in 1814 en heeft sindsdien een centrale rol gespeeld in het Nederlandse en later Europese financiële systeem. Tegenwoordig is DNB onderdeel van het Europees Stelsel van Centrale Banken (ESCB) en werkt nauw samen met de Europese Centrale Bank (ECB).
De kernmissie van DNB is het bevorderen van:
- Monetaire stabiliteit
- Financiële stabiliteit
- Betrouwbare financiële instellingen
- Veilige betalingsverkeer
- Duurzame economische groei
Wat doet De Nederlandsche Bank?
DNB heeft verschillende wettelijke taken die allemaal gericht zijn op het goed functioneren van het financiële systeem.
1. Toezicht op financiële instellingen
DNB ziet toe op de financiële gezondheid van:
- Banken
- Verzekeraars
- Pensioenfondsen
- Trustkantoren
DNB controleert of deze instellingen voldoende kapitaalbuffers hebben om financiële schokken op te vangen, en of zij risico’s zoals kredietrisico of liquiditeitsrisico goed beheersen.
2. Bewaking van financiële stabiliteit
DNB analyseert de economie en het financiële systeem om risico’s te identificeren die de stabiliteit kunnen bedreigen. Denk aan vastgoedbubbels, cyberdreigingen of te hoge schulden in huishoudens. Als het nodig is, adviseert DNB beleidsmaatregelen.
3. Betalingsverkeer en contant geld
DNB zorgt ervoor dat het betalingsverkeer soepel, veilig en betrouwbaar verloopt. Daarnaast beheert DNB de uitgifte van euromunten in Nederland en is zij betrokken bij het tegengaan van witwassen en fraude.
4. Monetair beleid (via de ECB)
Als onderdeel van het Eurosysteem werkt DNB mee aan het vaststellen en uitvoeren van het Europese rentebeleid via de Europese Centrale Bank. Dit beleid heeft directe invloed op inflatie, spaarrentes en hypotheekrentes.
Wat is het verschil tussen DNB en AFM?
Hoewel zowel DNB als de AFM toezicht houden op de financiële sector, verschillen hun taken en focusgebieden:
| Aspect | DNB | AFM |
|---|---|---|
| Focus | Financiële stabiliteit, solvabiliteit en risico’s | Gedragstoezicht, consumentenbescherming, transparantie |
| Toezicht op | Banken, verzekeraars, pensioenfondsen | Beleggingsondernemingen, kredietverstrekkers, adviseurs |
| Bevoegdheden | Kapitaal- en liquiditeitseisen, herstel- en resolutieplannen | Reclame, productinformatie, zorgplicht, advieskwaliteit |
| Relatie met consument | Indirect (via instellingen) | Direct toezicht op klantgerichte dienstverlening |
DNB kijkt naar de financiële gezondheid, terwijl de AFM kijkt naar het gedrag van financiële instellingen. Samen vormen zij de ruggengraat van het financiële toezicht in Nederland.
Samenwerking tussen DNB en AFM
De samenwerking tussen de AFM en DNB is vastgelegd in wet- en regelgeving. Ze delen informatie, voeren gezamenlijk overleg en stemmen hun toezichtacties op elkaar af om dubbele controles of hiaten te voorkomen.
Voorbeelden van samenwerking:
- Gezamenlijk toezicht op pensioenfondsen: DNB kijkt naar de dekkingsgraad, AFM naar de communicatie richting deelnemers.
- Bij signalen van fraude of misleiding werken beide instanties samen om de consument te beschermen en systeemrisico’s te beperken.
- In crisissituaties treden ze gezamenlijk op om het vertrouwen in de markt te herstellen.
Deze samenwerking wordt ook internationaal gecoördineerd via Europese instellingen zoals de ECB, ESMA en EIOPA.
Kan je geld lenen bij De Nederlandsche Bank?
De Nederlandsche Bank is géén commerciële bank zoals ING, Rabobank of ABN AMRO. Het is de centrale bank van Nederland en heeft dus een heel andere functie. Geld lenen bij De Nederlandsche Bank kan niet als consument. DNB houdt toezicht op financiële instellingen, beheert de goudvoorraad, bewaakt de financiële stabiliteit en voert – samen met de Europese Centrale Bank (ECB) – het monetaire beleid uit.